Người thắp lên “nụ cười Đông Ba”

Dẹp nạn đạo chích, "chặt chém" ám ảnh du khách

Chợ Đông Ba có vai trò đặc biệt quan trọng đối với Huế không chỉ về mặt kinh tế mà còn ở mặt văn hóa, lịch sử. Đến chợ Đông Ba, du khách và người dân không chỉ tha hồ chọn mua hàng tiêu dùng, mà còn được khám phá những tinh túy văn hóa vật chất của Huế, từ nón lá Phú Cam, đồ kim hoàn Kế Môn, dâu Truồi, chè Tuần, quýt Hương Cần, sen hồ Tịnh Tâm, hoa giấy Thanh Tiên… đến những món ăn truyền thống xứ Huế. Do nhiều nguyên nhân, chợ ngày càng xuống cấp về mặt hạ tầng lẫn văn minh thương mại, ảnh hưởng xấu đến hiệu quả kinh tế lẫn hình ảnh văn hóa, con người Huế.

Trong thời gian dài, chợ Đông Ba là nỗi ám ảnh của du khách và người dân bởi nạn đạo chích và tình trạng nói thách, hét giá của tiểu thương tại chợ. Thời kỳ cao điểm, mỗi ngày đạo chích gây ra hàng chục vụ trộm tại chợ, trong đó du khách là những "con mồi" béo bở.

Vấn nạn "hét giá" cũng từng được xem như "công nghệ kinh doanh" của tiểu thương chợ Đông Ba. Những người mua hàng thường xuyên ở chợ Đông Ba trước đây thường đúc kết cho mình kinh nghiệm: Chỉ trả giá từ 1/2-1/3 mức giá tiểu thương hô thì mới mua được hàng vừa giá. Nhưng những người dân và du khách chỉ đến chợ một, hai lần thì hầu hết không ai nắm được "quy luật" này. Vì vậy, việc họ phải mua hàng hóa với giá "cắt cổ" là chuyện không có gì lạ.

Nhưng tất cả những vấn nạn trên đã là chuyện quá khứ khi chị Hoàng Thị Như Thanh (SN 1980) được điều động đến nhận nhiệm vụ tại Ban quản lý chợ Đông Ba với vai trò Trưởng Ban từ năm 2021. Hơn 2 năm nay, chị Thanh có mặt tại chợ từ tờ mờ sáng cho đến khi trời tối mịt, khi các quầy hàng đóng hết cửa chị mới an tâm trở về nhà. Chị Thanh đã phát động các cuộc vận động nhận được sự tham gia tích cực của các tiểu thương, như: "Văn minh, thân thiện là người Đông Ba", "3 không 2 có" (không mì xưa, không nói thách, không chèo kéo và có uy tín, có chất lượng), "Nụ cười Đông Ba"… Với việc thực hiện hiệu quả các phong trào này, chợ Đông Ba đã có những thay đổi rõ nét từ vệ sinh môi trường, thái độ kinh doanh của tiểu thương cho đến tình hình an ninh trật tự.

Những ai gặp chị Thanh lần đầu đều không ai nghĩ chị là Trưởng Ban quản lý chợ Đông Ba bởi sự bình dị, chân chất từ cách ăn mặc cho đến lời nói, nụ cười. Chị Thanh bảo, những thay đổi tích cực của chợ Đông Ba có được là nhờ tinh thần đoàn kết, trách nhiệm của tập thể Ban quản lý chợ và bà con tiểu thương. "Chúng tôi thường xuyên gần gũi, trao đổi, lắng nghe ý kiến của các tiểu thương để hiểu và thực hiện những tâm tư nguyện vọng của họ với phương châm "dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng". Đồng thời, chúng tôi nêu cao ý thức và tinh thần tự nguyện của bà con trong thực hiện các chủ trương của Ban quản lý chợ" - chị Thanh kể.

Thời gian qua, các tiểu thương chợ Đông Ba đã đóng góp cho việc chỉnh trang lại ki-ốt, quầy hàng, mái bạt kéo và các hạng mục khác tại chợ lên đến hơn 2,5 tỷ đồng. Tiểu thương tại chợ cũng đã hỗ trợ mua 100 camera để lắp đặt phòng chống tội phạm, lắp đặt 100 đèn năng lượng mặt trời và thực hiện nhiều hoạt động khác góp phần xây dựng môi trường chợ xanh - sạch - đẹp - an toàn.

Nhằm xây dựng chợ Đông Ba văn minh, thân thiện, hiện đại, chị Thanh đã vận động tiểu thương bán hàng đúng giá với hơn 400 gian hàng tham gia, công tác niêm yết giá đạt gần 100%. Tổng lượt khách đến chợ tham quan, mua sắm nhờ đó ngày càng tăng mạnh, riêng trong 9 tháng đầu năm tăng 2023 ước đạt 400.000 lượt khách, tăng 51% so với cùng kỳ năm 2022. Không chỉ được thấy "nụ cười Đông Ba" từ các tiểu thương, hơn 2 năm nay, du khách và người dân đến chợ cũng nở nụ cười hài lòng trước những thay đổi tích cực tại ngôi chợ truyền thống nổi tiếng này.

Tâm huyết đặt trọn cho chợ

Bà Nguyễn Thị Minh Hiếu (56 tuổi, kinh doanh mỹ phẩm tại chợ Đông Ba) kể, bà đã bán hàng ở chợ hơn 30 năm, trải qua 5 đời Trưởng Ban nhưng chưa thấy ai tâm huyết như chị Thanh. Từ khi chị Thanh về đây, chợ được sửa sang khang trang hơn, hàng nghìn ki-ốt đã được sửa chữa, sắp xếp phù hợp, thuận lợi và an toàn cho tiểu thương và người mua. Gần 3.000 tiểu thương là con số không nhỏ, có nhiều việc tưởng chừng không thể triển khai được, nhưng chị Thanh đã dám nghĩ dám làm, quyết đoán, nhiệt tình nên mọi người đều đồng lòng, ủng hộ.

"Chị Thanh rất năng động, dám nghĩ dám làm. Nhiều phong trào, hoạt động trải nghiệm, giao lưu văn nghệ đã được chị khởi xướng, tạo sân chơi và thúc đẩy sự đoàn kết giữa các tiểu thương trong chợ. Đặc biệt, chị rất quan tâm đến những người có hoàn cảnh khó khăn, tổ chức "tủ bánh mì 0 đồng", "nồi cơm yêu thương" để hỗ trợ anh chị em bốc vác, chạy xích lô xe thồ, bán vé số…" - bà Hiếu cho biết.

Khi được hỏi về chị Thanh, tiểu thương Châu Thị Thuận (58 tuổi), xúc động kể: "Do điều kiện gia đình khó khăn nên tôi chỉ kinh doanh nhỏ lẻ, thiếu vốn khiến việc buôn bán nhiều lúc bị ảnh hưởng. Khi biết được hoàn cảnh của tôi, chị Thanh đã chủ động thăm hỏi, động viên và hỗ trợ cho tôi. Có lúc chị ấy còn lấy chính tiền lương của mình để giúp tôi vốn liếng làm ăn".

Hơn 2 năm nay, những dịp lễ tết, cuối tuần, người dân và du khách khi đến chợ Đông Ba sẽ thấy hình ảnh các chị em tiểu thương mặc áo dài truyền thống với "nụ cười Đông Ba" thân thiện, bán hàng đúng giá, không nói thách. Về an an ninh trật tự, trong hơn 2 năm qua chợ Đông Ba không còn xảy ra tình trạng móc túi, trộm cắp.

Ông Phan Thiên Định - Bí thư Thành ủy Huế cho biết, khôi phục lại vị thế của chợ Đông Ba là một nhiệm vụ quan trọng được Thành ủy Huế đặt ra trong nhiệm kỳ này. "Thời gian qua, đồng chí Hoàng Thị Như Thanh đã phát huy tất cả năng lực, sở trường với tâm huyết đặt trọn cho chợ Đông Ba. Điều đó đã làm thay đổi một cách toàn diện diện mạo, hạ tầng, văn minh thương mại của chợ, đưa Đông Ba trở thành một điểm sáng về thương mại, văn hóa của địa phương".