Người có thu nhập thấp mất cơ hội an cư nếu đề xuất này được thông qua

Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) vừa có văn bản gửi Ngân hàng Nhà nước và Bộ Xây dựng nhằm phản đối các đề xuất loại trừ đối tượng được vay vốn tín dụng ưu đãi để thuê, mua nhà ở xã hội theo quy định của Luật Nhà ở.

Nội dung này là điểm mới trong dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 25 đang được Ngân hàng Nhà nước lấy ý kiến trong thời gian gần đây.

Lý do Ngân hàng Nhà nước sửa đổi là Luật Nhà ở quy định các chính sách hỗ trợ tại Ngân hàng Chính sách xã hội để mua, thuê mua nhà ở xã hội, xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở. Các tổ chức tín dụng được chỉ định chỉ có chính sách hỗ trợ để xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở, không có chính sách hỗ trợ để mua, thuê mua nhà ở xã hội.

Phản biện vấn đề này, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch HoREA cho biết, đề xuất loại trừ đối tượng được vay vốn tín dụng ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội của Ngân hàng Nhà nước không phù hợp với các quy định của Luật Nhà ở 2014. Bởi lẽ, Luật Nhà ở hiện hành không cấm các ngân hàng thương mại được Ngân hàng Nhà nước chỉ định cho vay ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội.

Nghiên cứu về chính sách về nhà ở xã hội của các nước trên thế giới, Chủ tịch HoREA cho hay, chính sách cốt lõi nhất về nhà ở xã hội của các nước đặt trên hai trụ cột, một là hỗ trợ tín dụng ưu đãi với lãi suất thấp, hai là thời hạn cho vay dài hạn.

Dẫn chứng ở nước ta, trước năm 1975, Nhà nước có chính sách nhà ở công lập tại Hà Nội dành cho cán bộ, công nhân viên thuê với giá bao cấp rất thấp. Chính sách này được tiếp tục thực hiện sau năm 1975. 

Ở phía Nam, trước năm 1975 có các chung cư bán trả góp trong 12 năm. Năm 1990, TP HCM thực hiện thành công dự án 1.000 căn nhà bán trả góp trong 10 năm tại Khu dân cư Bàu Cát, quận Tân Bình.

Luật Nhà ở 2005, 2014 đã dần xây dựng hoàn thiện chính sách về nhà ở xã hội để hỗ trợ cho 9 nhóm đối tượng được thụ hưởng chính sách nhà ở xã hội. 

Trong đó có 5 nhóm đối tượng được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội, hoặc xây dựng mới, cải tạo, sửa chữa nhà để ở được vay tín dụng dài hạn với lãi suất ưu đãi. Trong 15 năm qua đã có hàng trăm nghìn hộ gia đình được hưởng lợi từ chính sách ưu đãi về nhà ở xã hội.

Tuy nhiên, giai đoạn 2015 - 2020 lại có rất ít người dân được vay tín dụng ưu đãi nhà ở xã hội do thiếu dự án dẫn đến ít sản phẩm và nguồn vốn tín dụng ưu đãi, hoặc cấp bù lãi suất của Nhà nước cấp quá chậm và quá ít.

Hiện nay, nhà nước đang áp dụng mức lãi suất ưu đãi bằng 50% mức lãi suất cho vay thương mại bình quân của các ngân hàng thương mại lớn nhất (mức lãi suất cho vay thực tế khoảng 5%/năm). Riêng Ngân hàng chính sách xã hội thì mức lãi suất cho vay hiện nay chỉ có 4,8%/năm.

Về thời hạn cho vay ưu đãi, trong giai đoạn 2006-2015 tối đa là 10 năm; giai đoạn 2015-2020 tối đa là 15 năm và mới đây, Nghị định 49/2021/NĐ-CP đã nâng thời hạn tối đa lên đến 25 năm cho người mua, thuê mua nhà ở xã hội, xây dựng mới, hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở.

"Các chính sách của nước ta tương đồng như chính sách nhà ở xã hội tại nhiều nước công nghiệp phát triển. Trong tổng thể các chính sách về nhà ở xã hội của Nhà nước ta thì chính sách cho vay tín dụng dài hạn với lãi suất ưu đãi là quan trọng bậc nhất. 

Bởi lẽ chính sách mà người thu nhập thấp cần nhất khi mua, thuê mua nhà ở xã hội là được vay tín dụng với lãi suất ưu đãi và thời hạn vay dài hạn là chính sách hỗ trợ cần thiết nhất", Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu, đánh giá.

Trên thực tế, điều người thu nhập thấp cần nhất khi mua, thuê mua nhà ở xã hội là được vay tín dụng với lãi suất ưu đãi và thời hạn vay dài. Do đó, việc Ngân hàng Nhà nước đề xuất loại trừ đối tượng được vay vốn tín dụng ưu đãi để thuê, mua nhà ở xã hội sẽ đi ngược với mục đích hỗ trợ an cư Nhà nước đặt ra, đồng thời không phù hợp với Luật Nhà ở.

"Các đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội, người có thu nhập thấp, sẽ bị thiệt thòi nhiều nhất. Điều này cũng tác động tiêu cực đến mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội về nhà ở trong bối cảnh giá nhà vẫn leo thang như hiện nay", ông Châu cho hay.