Muối ba khía - nghề di sản ở Đất Mũi

Nghề muối ba khía đã có từ xưa tại vùng đất giàu sản vật Cà Mau. Theo lời người dân địa phương, trước đây ba khía có rất nhiều nên đến mùa ba khía “hội” (khoảng tháng 7-9 âm lịch) bà con đi bắt ba khía chở bằng xuồng. Không tiêu thụ hết họ mới nghĩ ra cách muối để bảo quản được lâu hơn.

Nghề muối ba khía khá phổ biến ở Cà Mau nhưng phát triển mạnh nhất ở huyện Ngọc Hiển. Đây cũng là vùng đất có nguyên liệu ba khía ngon nổi tiếng - thị trấn Rạch Gốc, góp phần giúp sản phẩm ba khía muối được biết đến rộng rãi.

Người dân truyền tai nhau rằng ba khía ở Rạch Gốc ngon là do điều kiện tự nhiên. Cụ thể, những tán rừng đước, mắm và chất phù sa của vùng biển nơi đây đã tạo ra con ba khía có gạch màu vàng, thịt chắc ngọt.

Sau nhiều năm, các công đoạn cơ bản để có sản phẩm ba khía muối ngon miệng vẫn không thay đổi. Gồm 2 công đoạn chính là: muối và trộn ướp để ăn.

Người dân hay các cơ sở kinh doanh sau khi rửa sạch ba khía sống sẽ để không một khoảng thời gian để ba khía khát nước. Rồi mới cho vào những lu nước muối đậm đặc pha sẵn, ba khía uống nước muối sẽ chết.

Sau đó, ba khía một lần nữa được rửa sạch để ráo nước, rồi sắp theo từng lớp vào lu, khạp hoặc các keo, cho nước muối được lóng trong vào. Đó là công đoạn “muối ba khía”.

Ba khía muối không đủ độ mặn sẽ bị hư còn quá mặn sẽ không được thị trường ngày nay chấp nhận. Chính vì vậy, tuy công đoạn muối ba khía khá đơn giản nhưng để muối được ba khía ngon không phải dễ.

Ba khía muối để khoảng 1 tuần là có thể ăn được. Khi ăn, người dân sẽ trộn ướp với các loại gia vị gồm chanh, tỏi, ớt, khóm, đường..., ba khía muối sẽ bớt mặn và có mùi vị thơm ngon.

Ba khía muối Rạch Gốc đang được đưa ra thị trường với 2 sản phẩm là ba khía muối nguyên con và ba khía muối trộn sẵn. Sản phẩm ba khía muối của Cà Mau rất được thực khách ưa chuộng.

Vào giữa năm 2020, nghề muối ba khía của người dân Cà Mau đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Từ đó, sản phẩm muối ba khía càng được nhiều người biết đến.