Khu vực nào có GDP cao nhất và thấp nhất toàn cầu?

Bức tranh của nền kinh tế toàn cầu cho biết mức độ đóng góp khác nhau của các khu vực châu lục và các khu vực thành phố lớn cụ thể vào GDP toàn cầu.

GDP và GNI là gì?

Trong kinh tế học, tổng sản phẩm nội địa, hay tổng sản phẩm quốc nội (Gross Domestic Product - GDP) là giá trị thị trường của tất cả hàng hóa và dịch vụ cuối cùng được sản xuất ra trong phạm vi một lãnh thổ nhất định (thường là quốc gia) trong một thời kỳ nhất định (thường là 1 năm).

GDP khác với tổng sản phẩm quốc dân (Gross National Product - GNP) hay tổng thu nhập quốc dân (Gross National Income - GNI). Sự khác biệt là GDP được xác định theo vị trí, trong khi GNI được xác định theo quyền sở hữu. Có thể lấy ví dụ 1 nhà máy sản xuất đồ ăn nhanh đặt tại Việt Nam, do công dân Mỹ đầu tư để tiêu thụ nội địa. Khi đó mọi thu nhập từ nhà máy này sau khi bán hàng được tính vào GDP của Việt Nam, tuy nhiên lợi nhuận ròng thu được (sau khi khấu trừ thuế phải nộp và trích nộp các quỹ phúc lợi) cũng như lương của các công nhân Mỹ đang làm việc trong nhà máy được tính là một bộ phận trong GNP của Mỹ. Trong bối cảnh toàn cầu, GDP thế giới và GNI thế giới là những thuật ngữ tương đương nhau.

GDP danh nghĩa là tổng sản phẩm nội địa theo giá trị sản lượng hàng hoá và dịch vụ cuối cùng tính theo giá hiện hành. Sản phẩm sản xuất ra trong thời kỳ nào thì lấy giá của thời kỳ đó. Do vậy còn gọi là GDP theo giá hiện hành.

Trên hình 1, mỗi hình lục giác trên bản đồ đại diện cho 0,1% GDP tổng thể của thế giới. Các quốc gia được chia nhỏ dựa trên quy mô. Các quốc gia chiếm hơn 0,95% GDP toàn cầu được chia thành nhiều phần nhỏ, trong khi các quốc gia nhỏ hơn 0,1% GDP được nhóm lại với nhau. Đặc trưng của các khu vực thành phố lớn chiếm hơn 0,25% GDP toàn cầu.

Sự bất thường trong phân phối GDP toàn cầu

Chia nhỏ phân phối GDP toàn cầu thành các bản đồ làm nổi bật một số điểm bất thường thú vị đáng xem xét:

1. Bắc Mỹ, Châu Âu và Đông Á, với tổng GDP chiếm 80% GDP của thế giới về danh nghĩa.

2. Bang California của Hoa Kỳ chiếm 3,7% GDP của thế giới, xếp hạng cao hơn đóng góp của Vương quốc Anh là 3,3%.

3. Canada với tư cách là một quốc gia chiếm 2% GDP của thế giới, có thể so sánh với mức đóng góp vào GDP của Khu vực Đại Tokyo là 2,2%.

4. Với GDP 3.000 tỷ USD, đóng góp của Ấn Độ làm lu mờ GDP của cả lục địa châu Phi (2,6 nghìn tỷ USD).

5. Thống kê làm nổi bật sức mạnh kinh tế của các thành phố. Một ví dụ nổi bật về điều này là ở Ontario (Canada), khu vực Đại Toronto hoàn toàn làm lu mờ tỷ phần kinh tế của phần còn lại của tỉnh.

Bất bình đẳng trong phân phối GDP

Thực tế là các quốc gia nhất định tạo ra phần lớn sản lượng kinh tế của thế giới, các nền kinh tế mới nổi vẫn chỉ chiếm một phần nhỏ. Ví dụ, Ấn Độ chiếm 3,2% GDP toàn cầu về danh nghĩa, mặc dù nước này chiếm 17,8% dân số thế giới.

Đó là lý do tại sao trên bản đồ danh nghĩa, Ấn Độ có quy mô tương đương với Pháp, Vương quốc Anh hoặc hai khu vực thành phố lớn nhất của Nhật Bản (Tokyo và Osaka-Kobe), nhưng những nơi giàu có này có GDP bình quân đầu người cao hơn nhiều.