Gỡ khó cho các "Giám đốc nông dân" về Luật HTX

Ngày 30/10, tại huyện Ba Bể (tỉnh Bắc Kạn), Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương, Cục Phát triển hợp tác xã (Bộ Kế Hoạch đầu tư) và Văn phòng IFAD tại Việt Nam đã phối hợp tổ chức hội thảo "Đề xuất các giải pháp sửa đổi Luật Hợp tác xã nhằm thúc đẩy phát triển hợp tác xã và liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị".

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Minh Tiến, Chánh Văn phòng Nông thôn mới Trung ương khẳng định: "Để hợp tác xã (HTX) phát triển, chúng ta phải có một môi trường pháp lý thuận lợi. Chúng ta phải có cơ chế hỗ trợ theo hướng thúc đẩy, tạo sự chủ động chứ không phải hỗ trợ theo hướng cho không. Tôi hy vọng chúng ta sẽ tạo ra khuôn khổ pháp lý tốt hơn nữa".

Còn bà Đỗ Thị Minh Hoa, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Kạn kỳ vọng, với chủ trương sửa đổi Luật HTX 2012, qua hội thảo, các Bộ, ngành sẽ tiếp thu một cách đầy đủ hơn từ góc nhìn địa phương, từ thực tiễn để tham mưu làm sao có được một Luật HTX cũng như các văn bản hướng dẫn phù hợp nhất, tạo điều kiện cho các HTX phát triển.

Tại hội thảo, ông Lưu Ngọc Lương, Trưởng phòng Tổng hợp, Cục Phát triển Hợp tác xã (Bộ KH&ĐT) đã hệ thống lại các chính sách hỗ trợ HTX hiện hành. Đồng thời, đánh giá thực trạng tiếp cận hỗ trợ HTX, chủ yếu về kết quả đạt được trong giai đoạn năm 2016-2020.

Ngoài ra, ông Lương cũng đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng chính sách đối với HTX, tập trung vào 4 giải pháp cơ bản.

Thứ nhất, củng cố bộ máy, nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về kinh tế tập thể, HTX.

Thứ hai, hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, HTX.

Thứ ba, tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, tập huấn, phổ biến kiến thức pháp luật và chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, HTX.

Thứ tư, huy động, ưu tiên các nguồn lực thực hiện chính sách hỗ trợ.

Tại hội thảo, ông Bùi Quang Nguyên - thành viên nhóm nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Thị trường và Thể chế nông nghiệp đã đưa ra một số đề xuất, giải pháp phát triển HTX liên kết với doanh nghiệp theo chuỗi giá trị.

Đồng thời, chỉ ra những tồn tại, hạn chế và đề xuất sửa đổi, bổ sung từ vấn đề tài chính đến dịch vụ sản xuất kinh doanh HTX trong Luật HTX 2012.

Trong phần thảo luận, bà Đinh Tuyết Nhung, Giám đốc HTX Nhung Lũy đề nghị không quy định giá trị vốn góp đối với các thành viên HTX. Bà Nhung cũng bày tỏ mong muốn được tăng phần vốn góp của các thành viên lên 30-40%.

Về tài sản góp vốn, Giám đốc HTX Nhung Lũy cho biết, hiện HTX Nhung Lũy đang vướng trong việc sử dụng đất là vốn góp của thành viên để xây dựng trụ sở HTX.

"Vốn góp hiện chúng tôi đang định giá đất trên cơ sở giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đất thổ cư giá trị là cao nhất. Chúng tôi định giá trên nguyên tắc theo barem giá của Nhà nước cộng với tham khảo giá thị trường.

Tuy nhiên khi xây dựng tài sản trên đất, muốn cấp giấy chứng nhận tài sản trên đất để tăng giá trị tài sản của HTX lên thì được hướng dẫn chuyển đổi từ đất thổ cư sang đất sản xuất kinh doanh. Như vậy vốn góp của thành viên đang bị giảm đi, dẫn đến việc thành viên không đồng ý", bà Nhung bộc bạch.

Bà Ma Thị Thu, Giám đốc HTX Yến Dương đề cập đến vấn đề thủ tục điều kiện chuyển đổi từ đất nông nghiệp sang đất sản xuất kinh doanh.

Đại diện HTX Yến Dương cho biết, để có thể xây dựng kho xưởng, do diện tích đất không có, chỉ có thể san ủi mặt bằng.

Tuy nhiên, để chuyển đổi đất đồi, đất ruộng sang đất sản xuất kinh doanh rất khó. Do đó, cần có một chính sách để HTX tiếp cận dễ dàng và hợp lý hơn.

Có chuyên gia cho rằng, các nhóm chính sách trong luật hiện hành chỉ tập trung về ưu đãi và hỗ trợ, còn không biết rủi ro thì xử lý thế nào.

Cho nên tới đây, chính sách về phòng ngừa rủi ro cho HTX là một nhóm rất căn bản và cần sắp xếp lại chính sách trong Luật HTX và các Nghị định tiếp theo.

Liên quan đến Điều ước Quốc tế, ông Hoàng Văn Giáp, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Kạn băn khoăn vấn đề tài trợ.

Theo ông Giáp, trong đề xuất sửa chưa thấy có nội dung này. HTX được tài trợ, Điều 44 của Luật HTX 2012 có nói đến, nhưng Điều 48 về tài sản lại không thấy nhắc.

Ông Giáp đề nghị, cần làm rõ đây là tài sản có chia hay không chia. Những tài sản này khi xảy ra rủi ro phải xử lý thế nào? Chúng ta mới chỉ nói đến chính sách hỗ trợ của Nhà nước mà không nói đến các điều ước quốc tế khi có tài trợ. Ông Giáp cho rằng cần rà soát và đưa nội dung này vào Luật HTX sửa đổi.

"Nội dung nữa chưa được nói đến chính là vấn đề đầu tư công nhưng quản trị tư, ví dụ: Chương trình 2261, chương trình hỗ trợ phát triển HTX giai đoạn 2015 – 2020, chương trình 1804, chương trình hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã giai đoạn 2021 - 2025 của Thủ tướng Chính phủ,... Khi làm xong thì HTX quản trị tư thế nào?", ông Giáp đặt câu hỏi.

Tại hội thảo, ông Francisco Pichon, Giám đốc Quốc gia, Văn phòng IFAD tại Việt Nam nhấn mạnh vai trò, vị trí trung tâm của các HTX.

"Đối với HTX, bên cạnh vai trò xã hội còn có vai trò về kinh tế. Do đó, việc điều chỉnh luật cần phải kiến tạo được môi trường phù hợp, thúc đẩy các HTX có thể tăng cường năng lực. Trên cơ sở đó, có thể tiếp cận được với thị trường và cạnh tranh được với các doanh nghiệp", ông Francisco Pichon nhận định.

Theo ông Francisco Pichon, việc điều chỉnh luật này phải đảm bảo rằng, khi các hỗ trợ của Chính phủ kết thúc, các HTX có thể tiếp cận với các nguồn lực tài chính và việc này là vô cùng quan trọng, đảm bảo tính bền vững của HTX.

"Các khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện Luật HTX 2012 được nêu ra tại hội thảo và cùng thảo luận, nghiên cứu, đóng góp sẽ là cơ sở để đề xuất sửa đổi sao cho có được một luật HTX mới phù hợp nhất", ông Phùng Quốc Chí, Cục trưởng Cục Phát triển HTX (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết.