Chuyên gia: Quý III sẽ là thời điểm căng thẳng của lạm phát

Tại tọa đàm công bố Báo cáo Thường niên kinh tế Việt Nam 2022 của Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), TS Trần Toàn Thắng - Trưởng ban Dự báo kinh tế ngành và doanh nghiệp, Trung tâm Thông tin và dự báo kinh tế xã hội quốc gia (Bộ Kế hoạch và đầu tư) cho biết dựa trên nền tảng kinh tế vĩ mô 2021 và quý I, nhóm nghiên cứu đã tính toán và đưa ra 3 kịch bản tăng trưởng GDP của Việt Nam trong năm nay.

Cụ thể, mức tăng trưởng 5,7% là kịch bản cơ sở và có khả năng xảy ra nhiều hơn; mức 6,2% là kịch bản tích cực và trong kịch bản thấp nhất là 5,2%. Bên cạnh đó, cầu tiêu dùng sẽ phục hồi tương đối tốt, xuất nhập khẩu có thể đạt mức tăng trưởng 13-14%.

"Việt Nam có sự lỡ nhịp nhất định với kinh tế thế giới. Khi kinh tế thế giới phục hồi tương đối nhanh, thì tăng trưởng năm 2021 của Việt Nam lại giảm đáng kể", ông nhìn nhận.

Ông cho rằng khả năng "nhập khẩu" lạm phát là hiển nhiên trong bối cảnh tắc nghẽn các chuỗi cung ứng, giá năng lượng tăng khiến chi phí vận chuyển tăng... Từ giữa năm đến quý III sẽ là thời điểm căng thẳng của lạm phát vì ảnh hưởng từ lạm phát chung của thế giới cũng như tính lan tỏa của nó đến kinh tế Việt Nam.

"Ngoài ra, một rủi ro khác là sự lệch pha trong chính sách kích thích kinh tế của Việt Nam so với xu hướng chung toàn cầu có thể làm giảm hiệu quả tác động của các chính sách kích thích kinh tế mà Việt Nam đang kỳ vọng", ông nói.

TS Cấn Văn Lực - thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia, kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV nhận định năm nay, kinh tế Việt Nam đối diện nguy cơ lạm phát tăng gấp đôi năm ngoái, khoảng trên 4%.

Theo ông, thế khó chính sách hiện nay là tăng lãi suất hay không. "Tăng lãi suất để siết dòng tiền sẽ kiểm soát được lạm phát, nhưng tăng lãi suất lại kiềm chế tăng trưởng chung của nền kinh tế do vốn cho doanh nghiệp bị siết", ông Lực nói.

Trong báo cáo kinh tế thường niên 2022, VEPR cũng nhấn mạnh Việt Nam cần đặc biệt chú ý về nguy cơ nhập khẩu lạm phát từ bên ngoài. Tình trạng lạm phát hiện nay còn thấp ở trong nước là do một phần vì cầu tiêu dùng thấp.

Nhưng thực tế, lạm phát do chi phí đẩy đã rất cao và cần sớm được đánh giá chính thức của Chính phủ. Đặc biệt là khả năng lạm phát trong các quý đầu năm do ảnh hưởng của chỉ số giá sản xuất, nhập khẩu tới lạm phát để có biện pháp kiểm soát giúp hạn chế tác động tiêu cực tới người tiêu dùng.

"Đây cũng là thời điểm cần nghiên cứu để giảm thuế môi trường, thuế tiêu thụ đặc biệt trong giá xăng dầu nhằm bình ổn giá các mặt hàng tiêu dùng khác", VEPR kiến nghị.

Trong ngắn hạn, cơ quan này đề xuất một số khuyến nghị chính sách như Chính phủ có thể gia tăng hỗ trợ cho nền kinh tế, mở rộng chi tiêu để ưu tiên cho tăng trưởng. Cần tiếp tục triển khai hiệu quả hơn các gói hỗ trợ cho nền kinh tế, hướng vào các ngành có tác động tích cực...

Hiện nay, các hỗ trợ thường thông qua giảm mức thu các loại phí, lệ phí và đang được thực hiện một cách dàn trải, ít có tác động thực mà có thể gây ra lãng phí ngân sách.

"Do vậy, Chính phủ cần thu hẹp đối tượng thụ hưởng, hướng vào các doanh nghiệp có năng lực và khả năng lan tỏa cao. Cần tập trung vào hai khó khăn lớn với cộng đồng doanh nghiệp hiện nay là đứt gãy chuỗi cung ứng và chi phí sản xuất gia tăng", VEPR đề xuất.