Cần chế tài những siêu doanh nghiệp đăng ký vốn ảo

Tình trạng doanh nghiệp đăng ký thành lập mới với vốn điều lệ ban đầu lên đến nghìn tỷ, thậm chí hàng trăm nghìn tỷ đồng nhưng rồi sau đó "quay xe", không góp đủ vốn liên tục nổi lên gần đây.

Đăng ký siêu doanh nghiệp nhưng không góp đủ

Tháng 6/2021, dư luận cả nước cũng như giới kinh doanh đều sửng sốt trước tin một doanh nghiệp mới thành lập nhưng vốn điều lệ đăng ký lên đến 500.000 tỷ đồng. Dư luận gọi đây là siêu doanh nghiệp, bởi số vốn điều lệ cao gấp đôi tài sản của người giàu nhất Việt Nam là tỷ phú Phạm Nhật Vượng, cao hơn cả các tập đoàn như PVN (281.500 tỷ đồng), EVN (194.100 tỷ đồng).

Con số 500.000 tỷ đồng thậm chí còn lớn hơn tổng vốn điều lệ của 10 ngân hàng lớn nhất Việt Nam.

Người đứng đầu siêu doanh nghiệp này là ông Nguyễn Vũ Quốc Anh (sinh năm 1986). Đáng chú ý, trong khi siêu doanh nghiệp này giá trị như vậy nhưng trụ sở văn phòng là dùng dịch vụ cho thuê văn phòng ảo, đặt tại Bitexco và không có chỗ làm cho nhân viên.

Nhà riêng của chủ siêu doanh nghiệp lại là một căn nhà cấp 4 tại TP.Thủ Đức, đây cũng là nơi đặt trụ sở một số công ty khác của ông Quốc Anh.

Ông Quốc Anh còn đăng ký thành lập một doanh nghiệp khác với vốn điều lệ đăng ký ban đầu là 25.000 tỷ đồng.

Dư luận đặt nhiều dấu hỏi hoài nghi nhưng ông Nguyễn Vũ Quốc Anh khẳng định ông là người thật, việc thật và con số 500.000 tỷ đồng không phải đăng ký nhầm. Ông nói rõ định hướng của tập đoàn là chuyên về công nghệ phần mềm tự động nhân bản 5.0. Chiến lược là hướng đến các doanh nghiệp trên toàn cầu với 150 quốc gia.

Nhưng sau nửa năm, ông đã quyết định giải thể cả hai công ty 500.000 tỷ và 25.000 tỷ, vì: Các cổ đông không đủ tiền thanh toán số cổ phần đã đăng ký mua, như nội dung kê khai trong hồ sơ đăng ký lần đầu.

Còn nhớ đầu năm 2020, một trường hợp khác tại Hà Nội cũng đăng ký vốn điều lệ khi thành lập mới doanh nghiệp lên đến 144.000 tỷ đồng. Dư luận cũng xôn xao, nhưng sau đó, các cá nhân góp vốn cho biết do… say rượu nên đăng ký nhầm.

Luật sư Phạm Ngọc Hưng - Giám đốc Công ty Luật TNHH Phạm Hưng, cho biết nhiều người không am hiểu về pháp luật. Họ tưởng rằng muốn đăng ký bao nhiêu thì đăng ký hoặc cũng có mục đích riêng khi đăng ký vốn ảo.

Theo ông, không hiếm những trường hợp khai khống vốn ảo khi đăng ký thành lập doanh nghiệp. Rất nhiều bạn trẻ khi thành lập doanh nghiệp thì có vốn mấy trăm triệu hùn hạp nhưng lại ghi cho oai là vốn mấy tỷ đồng.

"Tâm lý là phải đôn lên như vậy thì mới có uy tín, mới ký được hợp đồng. Do đó, khá nhiều trường hợp đăng ký vốn ban đầu là vốn ảo", luật sư Phạm Ngọc Hưng nói.

Cần chế tài nặng hơn

Luật sư Phạm Ngọc Hưng nói thêm nguyên tắc của Luật Doanh nghiệp là hậu kiểm chứ không kiểm tra trước. Chỉ một số ngành nghề yêu cầu vốn pháp định thì phải chứng minh có vốn, còn những ngành nghề không yêu cầu vốn pháp định không cần chứng minh.

Sau khi đăng ký vốn điều lệ thì có 90 ngày để các thành viên tham gia góp vốn đầy đủ. Nếu sau 90 ngày không góp vốn đủ và không giảm vốn xuống thì sẽ bị phạt. Sở Kế hoạch và đầu tư sẽ thanh tra và đưa biện pháp xử phạt vi phạm hành chính đăng ký kinh doanh.

Theo ông, mức chế tài hiện nay không cao. Ngược lại, các sự việc đăng ký vốn ảo gây khó rất nhiều cho cơ quan chức năng, nhất là cơ quan thống kê. Bởi cơ quan này phải thống kê năm nay có bao nhiêu doanh nghiệp đăng ký, số vốn bao nhiêu. Các trường hợp vốn ảo cũng có thể dẫn đến những con số chưa đúng thực tế.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Hoàng Dũng đánh giá việc đăng ký vốn ảo tác động rất tiêu cực đến môi trường đầu tư, kinh doanh, tạo tiền lệ xấu về sau do nhiều nhà đầu tư mất niêm tin với các doanh nghiệp mới, nhất là doanh nghiệp đăng ký vốn thành lập lớn.

Ông Dũng cho rằng quy định hiện nay về xử phạt, chế tài, kể cả theo quy định mới nhất cũng chỉ vài chục triệu đồng thì vẫn thấp so với "bom" thông tin, tính chất PR cá nhân, công ty làm ảnh hưởng xấu môi trường kinh doanh.

Ông kiến nghị cần điều chỉnh Luật Doanh nghiệp theo hướng quy định rõ vốn điều lệ đăng ký ban đầu, kiểm tra tính khả thi ngay từ đầu với số vốn tối thiểu bao nhiêu và chỉ cần chờ 1-2 tháng thay vì mức 3 tháng (90 ngày) như hiện nay.

Chuyên gia cho rằng trường hợp không góp đủ vốn thì cơ quan quản lý phải chế tài mạnh, ít nhất bằng 10% số vốn điều lệ đăng ký khống. Khi chế tài nặng như vậy thì người đăng ký sẽ tự giác tìm hiểu kỹ luật phải đảm bảo chắc chắn, không thể tùy tiện muốn đăng ký bao nhiêu thì đăng ký.